هیستوگرام Histogram نوعی نمایش یا نمودار گرافیکی از دامنه تنالیته (Tonal Range) تصاویر می‌باشد. این نمودار گرافیکی در نتیجه ظهور عکاسی دیجیتال بوجود آمد و در فرایند عکاسی خصوصاً جهت ارزیابی میزان نوردهی یا اکسپوژر (Exposure) کاربرد دارد. تا پیش از ظهور عرصه دیجیتال، یک عکاس برای آنکه متوجه شود تصویر نوردهی خوبی داشته یا خیر، باید تا زمانی که فیلم را می‌ساخت صبر می‌کرد.
اما بواسطه Histogram، حتی می‌توانید پیش از عکسبرداری، پس از آن و همچنین در طول پردازی عکس، متوجه میزان و مناسب بودن نوردهی شوید. چیزی که در رابطه با این صفحه گرافیکی اهمیت دارد، نحوه خواندن آن و چگونگی استفاده صحیح از آن می‌باشد. در ادامه به بررسی این جنبه ها می‌پردازیم.
فهرست
نحوه‌ی خواندن هیستوگرام در عکاسی
اگر مبتدی باشید و برای نخستین بار با صفحه هیستوگرام روبرو شده باشید، این نمودار صفحه‌ای حتماً برایتان بسیار پیچیده و سخت نمود پیدا خواهد کرد. اما برخلاف ظاهر پیچیده آن، نحوه خواندن این نمودار گرافیکی بسیار ساده است.
سمت چپ نمودار هیستوگرام نشان دهندۀ قسمت های تیره یا سیاه بوده و سمت راست نمودار نیز نشان دهنده‌ی قسمت های روشن یا سفید است. تمام طیف میانی یا رنگ های خاکستری در وسط نمودار قرار دارند.
در این بین ممکن است شما در حین عکسبرداری متوجه وجود یک اسپایک spike شوید. اسپایک درصورتی میتواند مشکل‌ساز باشد که لبه‌ی نمودار را لمس کند؛ اگر قبل از لبه باشد مشکلی بوجود نمی‌آورد.
اگر اسپایک در سمت راست لبۀ نمودار باشد بیانگر این موضوع است که قسمتی از تصویر شما وجود دارد که در آن هایلایت ها بیش از حد روشن بوده و یا کاملا سفید و بدون جزئیات هستند. در صورتی که spike در لبه‌ی سمت چپ نمودار باشد بدین معناست که قسمتی از تصویرتان کاملاً سیاه است.
استفاده صحیح از Histogram
برای آنکه بتوانید از هیستوگرام به نفع تصاویر و کیفیت عکسبرداری خود بکار بگیرید، باید با نحوه چگونگی استفاده از آن آگاه باشید. درواقع چیزی به نام Histogram کامل و بی‌نقص در عکسبرداری وجود ندارد و این تنها یک نمایش گرافیکی از دامنۀ تنالیته در تصویر شماست.
این شما هستید که به عنوان یک عکاس و یک هنرمند تصمیم می‌گیرید تنالیته تصمیم شما مناسب است و یا خیر. همچنین با این اطلاعات چه کاری انجام دهید. داشتن مشکی خالص و طیف های روشن (به شرطی که بیش از حد روشن نباشند) لزوماً چیز بدی نیست.
نورپردازی High وLow Key
زمانی که صحنه و یا سوژه‌ای با با نورپردازی High key دارید بدین معنا است که در تصویر، طیف های روشن زیادی وجود داشته و طیف های سیاه و یا میانه‌ی کمی دارد. اگر میخواهید سوژه‌تان دارای نورپردازی High key باشد، هیستوگرام باید در سمت راست انباشته شده ولی از لبۀ سمت راست نمودار بالاتر نرود.
اگر میخواهید صحنه‌ی شما دارای نورپردازی High key باشد اما در عین حال Histogramتان طیف میانی زیادی را نشان دهد، احتمالا قسمت سفید بیش از آن چیزی که بخواهید خاکستری به نظر خواهد رسید.
نورپردازی Low Key، درواقع نوعی صحنه‌ی تاریک است که هنگام عکسبرداری در شب باید انتظار آنرا داشته باشید. در این حالت نمودار Histogram در سمت چپ انباشته شده است. همچنین ممکن است یک اسپایک در لبه‌ی سمت چپ داشته باشید که نشانگر مشکی خالص است.
صحنه با کنتراست بالا و پایین
تصویری اصطلاحاً دارای کنتراست بالا است که در آن، رنگ های بسیار تیره و بسیار روشن وجود دارد و احتمالاً در این بین رنگ های زیادی وجود نداشته باشد. در این حالت، نمودار هیستوگرام شما داده هایی را در سمت چپ و راست نمایش داده و داده های کمی را در وسط نشان می‌دهد.
کنتراست پایین دارای نموداری خلاف کنتراست بالا است. در چنین تصویرهایی، تناژ میانی زیاد بوده و تناژ روشن کم می‌باشد. نمودار Histogram در این حالت به صورت زنگوله می‌باشد. باز هم در آخر این شما هستید که به عنوان هنرمند باید تصمیم بگیرید که میخواهید با این اطلاعات چه کاری انجام دهید. شما باید تصمیم بگیرید که آیا اطلاعات نمودار همان چیزی هستند که می خواهید یا نه.
اگر از این نمودار گرافیکی راضی نیستید، از تصحیح اکسپوژر برای تنظیم نوردهی سوژه استفاده کنید و تصویر را تاریک‌تر یا روشن‌تر نمایید. علاوه بر آن می‌توانید انتخاب کنید که با استفاده از فلاش، رفلکتور یا دیفیوزر، نور صحنه را تحت تاثیر قرار دهید یا خیر.
درک هیستوگرام رنگی
هیستوگرام نه تنها تناژ در مقیاس خاکستری، بلکه رنگ ها را نیز به شما نشان می‌دهد. اگر یک رنگ خاص که خیلی روشن است در صحنه وجود داشته باشد، گاهی آن رنگ تا حدی مملوء می‌گردد که جزئیات را از دست می‌دهید. برای جلوگیری از بوجود آمدن چنین پیشامدی، می‌توانید در پس پردازش، کمی رنگ را اشباع زدایی کرده تا کمی از جزئیات مشخص شوند.
Histogram بالا افزایش تناژ قرمز رنگ به سمت انتهای روشن‌تر نمودار را نشان می‌دهد. بواسطه تکنیک های موجود رد نرم افزارهای فتوشاپ یا لایت روم، می‌توانید براحتی ادیت های لازم روی عکس های خود را انجام دهید.
زمان استفاده از نمودار گرافیکی
در حین عکسبرداری و در محیط واقعی می‌توانید از هیستوگرام به همراه Live View استفاده کنید. تا قبل از ساخت تصویر نهایی، آن را مشاهده و ارزیابی نمایید. همچینن اگر دوربینی با منظره یاب الکترونیکی دارید (همچون دوربین های بدون آینه) آن را روشن کنید.
بعداً هنگام مرور عکس روی صفحۀ LCD قادر خواهید بود که آن را مشاهده کنید. در هر صورت حتما باید از Histogram برای بررسی اکسپوژر حین کار در محیط واقعی استفاده نمایید. این گونه، در حالی که هنوز در صحنه هستید فرصتی برای ساخت یک اکسپوژر دیگر خواهید داشت.
