اوت کوتور haute couture یا مد و فشن سطح بسیار بالا، برجسته‌ترین و عالی‌ترین سطحی است که یک طراح لباس می‌تواند در آن قرار بگیرد. در این بخش از مد، اشرافی‌ترین، گران‌ترین و لوکس‌ترین لباس ها و طراحی ها وجود دارد. haute couture واژه‌ای فرانسوی که از ترکیب دو کلمه haute به معنای مد بالا و couture به معنای دوخت و دوز می‌باشد. اوت‌کوتور نمادی از تجمل فرانسوی است.
لباس هایی که در این سطح حضور دارند، لباس های مجلسی می‌باشند که برخی از آنها بسیار عجیب است. اما برای همین لباس های عجیب، طراح ساعت ها وقت می‌گذارد تا بتواند خلاقیت درون ذهن خود را روی پارچه ایجاد نماید. در صنعت مد و فشن به مجموعه خاصی از لباس ها که بصورت دوخت کاملاً سفارشی توسط طراحان لباس حرفه‌ای، خیاط های بسیار مجرب و زبردست به صورت کاملاً دست دوز دوخته می‌شود، haute couture می‌گویند.
این لباس ها کاملاً مطابق با فرم بدن خریدار طراحی و دوخته می‌شوند. تمامی مراحل از طراحی و الگوبرداری گرفته تا دوخت و دوز با دقت بسیار بالایی انجام می‌شود تا لباس کاملاً فیت تن مشتری باشد. تمام پارچه های این لباس ها، بسیار مرغوب بوده و با تزیین و کار زیاد تهیه می‌شوند. لباس های haute couture بسیار گران قیمت و باارزش هستند و مشتریان این دسته از لباس ها تنها افراد محدودی هستند و معمولاً توسط مشتریان عادی خریداری نمی‌شوند.
تاریخچه اوت کوتور
همانطور که گفته شد، اوت کوتور کلمه‌ی فرانسوی است؛ خاستگاه این سبک نیز برای همین کشور بوده و قوانینی که در آن وجود دارد، قوانین فرانسوی هستند. نخستین طراح haute couture، رز برتین بود که در قرن 17 می‌زیست. برتین، طراح لباس ماری آنتوانت، ملکه فرانسه، بود که برای نخستین بار در دنیا، فشن سطح بالا را به فرهنگ فرانسه وارد کرد.
در آن سال ها خیاطان شهر پاریس به عنوان برترین طراحان لباس در اروپا شناخته می‌شدند و همیشه در مد پیشرو بودند. همیشه لباس های فرانسوی توسط طراحان و خیاطان تقلید و کپی شده و توسط زنان ثروتمند مورد استفاده قرار گرفتند. بخاطر پیش قدم بودن فرانسه در زمینه های مختلف مد، این کشور را به عنوان خاستگاه و مرکز اصلی مد می‌شناسند.
با اینکه رز برتین، نخستین طراح اوت کوتور بود، اما چارلز فردریک ورث به عنوان پدر اوت کوتور در جهان شناخته می‌شود. چالز یک شخص انگلیسی بود که توانست با دانش و مهارت خود، جایگاهی در صنعت مد فرانسه بدست آورد. فردریک ورث در سال 1856 از انگلستان به فرانسه نقل مکان کرد.
در آن زمان، فعالیت خیاط های شخصی که اکثراً نیز خانوم بودند، بسیار زیاد بود. این خیاط ها براساس خواسته های مشتریان ثروتمندشان لباس می‌دوختند که البته بیشتر این لباس ها به یکدیگر شباهت داشتند. چارلز در ابتدا در یک مغازه نساجی مشغول به کار بود و چندین بار سعی کرد کارفرمای خود را متقاعد کند که او نیز میتوند لباس بدوز اما با مخالفت های شدیدی روبرو شد.
او برای آنکه بتواند به مردم نشان دهد که قادر به دوختن لباس بوده و در این زمینه خلاقیت زیادی دارد از همسرش ماری کمک گرفت. ماری همانند یک مانکن زنده، طرح های همسرش را به دیگران نشان می‌داد. او توانست چندتا از این طرح ها را به مادام پائولین دو مترنیخ، شاهزاده خانم اتریش، نشان دهد و پرنسس نیز به‌شدت از آنها خوشش آمد.
مادام پائولین دو مترنیخ با تن کردن یکی از لباس هایی که ورث برایش طراحی و دوخته بود، در یکی از مهمانی های سلطنتی حاضر شد. در آن مهمانی ملکه اوژنی، همسر ناپلئون سوم، شیفته لباس پرنسس اتریشی شد. تمامی لباس های ملکه توسط ورث طراحی شدند؛ لباس‌های اوژنی بهترین تبلیغ برای ورث بود و محبوبیت بی‌سابقه‌ای برای او به ارمغان آورد.
با زیاد شدن مشتریان سلطنتی، لباس‌های ورث قیمتی نجومی پیدا کردند. مدت کوتاهی بعد، او «خانه ورث» را تأسیس کرد و جزء اولین کسانی بود که از مجسمه هاى مانکن در ویترین ها برای نمایش استایل تولیداتش استفاده می‌کرد. لانوین، کوکو شنل، بالنسیاگا و کریستین دیور از جمله معروف ترین افرادی هستند که از سبک او پیروی کردند.
تفاوت اوت کوتور با لباس‌های آماده
لباس های اوت کوتور با لباس های معمولی و آماده در سه پروسه‌ی تولید، فروش، نحوه نمایش و قیمت با یکدیگر متفاوت هستند. هرکدام از این فرایندها به شرح زیر است:
تولید:
اساسی‌ترین و مهمترین تفاوت در میان لباس های haute couture و معمولی prêt-à-porter، در پروسه‌ی تولید آنها است که باعث بوجود آمدن تفاوت های دیگر در فرایندهای بعدی بشود. haute couture توسط خانه های مد، طراحان و خیاطان بسیار زبردست و ماهر برای یک مشتری خاص (با اندازه و مشخصات و سفارشات آن مشتری) دوخته می‌شود.
تزئینات و اکسسوری های کار شده روی این نوع لباس ها بسیار زیاد بوده و دارای کیفیت و قیمت بالایی هستند. خانه های مد و افرادی که در زمینه مد سطح بالا فعالیت می‌کنند باید از قوانین خاصی پیروی نمایند.
اما لباس های آماده یا prêt-à-porter بیشتر در کارخانجات و تولیدی ها در تعداد زیاد و در اندازه های استاندارد تهیه می‌شوند. این دسته از لباس ها از کیفیت و قیمت های متغیر برخوردار بوده و تزئینات زیادی روی آنها بکار گرفته نمی‌شود.
فروش:
اوت کوتور بالاترین و آخرین سطح مد و فشن محسوب می‌شپود. اکثر لباس هایی که در این بخش وجود دارند دست ساز بوده و به مهارت و زمان زیادی نیاز دارد. لباس های haute couture از قیمت بسیار بالایی برخوردار بوده و به طبع مشتریان سطح بالا و خاص خود را دارد. در هر شش ماه، در فصل های تابستان و زمستان، با برگزاری هفته‌ی مد، تولید‌کنندگان و طراحان از محصولات خود رونمایی کرده و به فروش می‌گذارند.
اما لباس های آماده و معمولی قبل از هر فصل و با تغییر آب و هوا در بازار توزیع می‌شود. چرا که سرعت تولید و تعداد آنها بالا بوده و مشتریان میتوانند آنها را از مغازه ها و فروشگاه های آنلاین تهیه کنند.
نحوه نمایش:
هفته های مد برای نمایش haute couture تنها با حضور مهمان های منحصر به فرد و در شهرهای خاصی مانند پاریس، میلان، نیویورک، شانگهای و … در هر شش ماه یکبار برگزار می‌شود. مجموعه تابستانی در ژانویه و مجموعه زمستانی در ماه جولای به نمایش گذاشته می‌شود.
اما نمایش لباس های پرت پرتر یک سال قبل از موعود موردنظر برگزار می‌شود. برای مثال کالکشن زمستانی لباس های آماده 2016 در زمستان 2015 نمایش داده می‌شود تا ترند سال بعد معرفی گردد و محصولات به فروش برسند. مهمان های این فشن از افراد مشهور، مطبوعات و وبلاگ نویسان می‌باشد.
قیمت:
همانطور که حدس می‌زنید، قیمت لباس های اوت کوتور بسیار بالا بوده و درصد کمی از افراد توان خرید این نوع لباس ها را دارند. لباس های آماد و معمولی دارای قیمت های پایین‌تری بوده و برای قشر متوسط رو به بالا مناسب‌تر هستند.
طرز دوخت لباس هاى haute couture
به خیاط و طراحان لباسی که در سطح اوت کوتور فعالیت می‌کنند، کوتوریر گفته می‌شود. کوتوریر می‌تواند یک شخصی و یا شرکت باشد. طراحی و دوخت لباس های haute couture مجلسی در طی چند مرحلۀ تن و اندازه گیری کردن برای مشتریان خصوصی صورت می‌گیرد. از همان ابتدای طراحی لباس، تمام اندازه ها براساس با اندازه های مشترى موردنظر دوخته می‌شود.
معمولاً برای دوخت یک لباس بین 10 تا 15 خیاط با یکدیگر فعالیت کرده که این پروسه تا اتمام لباس حدود 100 الی 400 ساعت زمان می‌برد. مبلغ هر لباس haute couture از 10 هزار تا 1 میلیون دلار مى‌باشد.
اغلب طراحان این لباس ها به منظور تبلیغ کارشان، لباس های خود را به سلبریتی ها و یا دیگر شخصیت های مشهور قرض می‌دهند. با اینکه اوت کوتور بازار کوچک و محدودی دارد اما اکثر طراحان از چنین فعالیت هایی حمایت می‌کنند. زیرا باعث اعتبار و کمک به فروش بیشتر و همچنین بازاریابى دیگر محصولات آنها مى‌شود.
برای آشنایی بیشتر با نحوه چگونگی دوخت و طراحی لباس شب و مجلسی میتوانید به مطلب طراحی لباس مجلسی مراجعه کنید.
قوانین و اعضای اوت کوتور
سطح اوت کوتور، بالاترین سطح مد و فشن است و شاید بتوان گفت آرزوی هر طراحی است که در این سطح فعالیت نماید. سطح haute couture دارای قوانین و شرایط خاصی است و هر طراحی نمیتواند نام اوت‌کوتور را روی محصولات برند خودش بگذارد. این عبارت در کشور فرانسه یک اصطلاح قانونی است و تنها مجموعه هایی میتوانند از آن بر روی محصولات خود استفاده کنند که حداقل معیار های لازمه را داشته باشند. این معیارها به شرح زیر هستند:
- کوتوریر باید یک آتلیه در پاریس داشته باشد و در آن حداقل 15 کارمند (در گذشته 20 نفر بود) تمام‌وقت و حداقل 20 نیروی فنی تمام‌وقت استخدام کرده باشد. تقریبا 2200 دوزنده اصلی و متخصص در زمینه پارچه کوتور و خلاصه کسانی که جزئیات دقیقی از قطعات اوت‌کوتور را ارائه می‌دهند، نیز عضو این آتیله باشند.
- باید مشتریان خصوصی داشته و برای آنها لباس های سفارشی طراحی کند.
- هر لباس باید سه بار پرو شود.
- حتما باید دو بار در سال، یکی در ژانویه و دیگری در ماه جولای، در هفته مد پاریس مجموعه‌ای متشکل از حداقل 50 طرح از لباس های روز و شب ارائه دهد. به این مجموعه‌ها، کالکشن بهار/ تابستان و پاییز/ زمستان می‌گویند.
طراحان اصلی haute couture عضو سندیکای اوت‌کوتور هستند که زیر نظر فدراسیون اوت کوتور و مد (FHCM: Fédération de la Haute Couture et de la Mode) فعالیت می‌کند. پذیرش عضویت در این فدراسیون کار ساده‌ای نیست.
هر خانۀ مدی که به‌عنوان یک عضو مهمان به فصل مد دعوت می‌شود، باید 4 بار دیگر به طور متوالی به فصل مد دعوت شود تا وضعیت او در فدراسیون تثبیت شود. نکته‌ی جالبی که درباره‌ی فدراسیون وجود دارد این است که هرچه عضویت در این فدراسیون سخت است، لغو عضویت در آن ساده است.
از فوریه سال 2021، تنها برند معتبر در دنیا عضویتشان را در فدراسیون haute couture حفظ کرده‌ند و بقیه خانه های مد بزرگ از آن خارج شده‌اند. برندهای خارج شده بعداً میتوانند دوباره عضو فدراسیون شوند اما باید تلاش زیادی برای بازگشت انجام دهند.
اعضای رسمی فدراسیون عبارتند از:
آدلاین آندره، الکساندر ووتیه، الکسیس مابیله، بشرا جَرار (Bouchra Jarrar)، شنل، کریستین دیور، فرانک سوربیه، جیام‌باتیستا والی، ژیوانشی، ژان پل گوتیه، جولین فورنیه، میسون مارژیلا، میسون رابی کایروز، مائوریتزیو گالانته، شیاپارلی و استفن رولند.
اعضای وابسته خارجی شامل:
آتلیه ورساچه، الی صعب، فندی، جورجیو آرمانی پرایو، آیریس ون هرپن (Iris Van Herpen)، میومیو، والنتینو، یولانا سرجینکو، ویکتور اند رولف.
