ترکیب بندی در عکاسی یکی از عوامل اصلی در دستیابی به یک تصویر اصولی و مجذوب کننده است. اصطلاح ترکیب بندی یکی از عباراتی است که نه تنها در رشته هنرهای تجسمی بلکه در موسیقی، رقص و ادبیات و … نیز بارها شنیده می شود. از ابتدای بیان و شکل گیری ترکیب بندی، قوانین و اصول ویژه ای برای تکامل و جنبش های مختلفی در این عرصه ایجاد شده است.
با این وجود با گذشت زمان تغییرات زیاد دیگری در ترکیب بندی هنرهای مختلف ایجاد شده است. به طور کلی ترکیب بندی دو معنا دارد؛ در معنی اول ترکیب بندی یعنی توصیف مکان قرار گیری اشیاء و عناصر مختلف کنار یک دیگر در یک اثر هنری است. این موضوع در عکاسی اهمیت بیشتری پیدا می کند و برای آن نیز قوانین و اصولی تعریف می شود.
در این مقاله به طور کامل با ترکیب بندی در عکس ها و آموزش رعایت نکات و اصول آن آشنا می شویم.برای شرکت در کلاس های آموزش عکاسی با ما تماس بگیرید
ترکیب بندی در عکاسی چیست؟
یکی از مهم ترین فاکتورهای فنی در هنر عکاسی، رعایت ترکیب بندی است. composition به معنی ترکیب بندی ارتباط مستقیمی با زیبایی شناسی هنگام عکسبرداری دارد. ترکیب بندی کمک می کند که عکاسان نگاه ویژه ای به ایده و مفاهیم مختلف داشته باشند و توسط آن مفاهیم عکس را به بهترین نحو به مخاطب کمک کنند.
ترکیب بندی در این حوزۀ هنری به نحوه و نوع قرار گیری و ارتباط بصری بین المان های مختلف و سوژه های موجود در کادر عکس گفته می شود. با وجود این که قوانین مشخص و از پیش تعیین شده ای برای ترکیب بندی وجود دارد، اما هنرمندان و عکاسان مختلفی در طول تاریخ و با گذشت زمان با ارائه خلاقیت های جدید و ساختار شکنی های منحصر به فرد خود اصول جدیدی را به ترکیب بندی در تصویر برداری اضافه کرده اند.
بطور کلی ترکیب بندی در عکسبرداری یعنی توجه و رعایت نحوه قرار گیری المان ها، زاویه المان های مختلف نسبت به یک دیگر، رعایت تضادهای رنگی متناسب با یک دیگر و ایجاد هارمونی های مناسب بین المان های مختلف بین و تاثیر گذاری بهتر روی مخاطبین گفته می شود.
فواید ترکیب بندی در عکاسی چیست؟
پس از عکاسی کردن، چاپ عکس روی کاغذهای مختلف یا در معرض دید قرار دادن آن به صورت نمایش روی پرده های مختلف، ممکن است برخی از مخاطبان با یک نگاه ساده از کنار یک عکس می گذرند؛ اما عکسی تاثیر گذار خواهد بود که زمان عکاسی به بهترین نحو کادر و سوژه مورد نظر را به تصویر بکشد.
ترکیب بندی در عکاسی یک روش برای هدایت کردن چشم بیننده به سمت بهترین و اثر گذارترین عنصر در یک عکس است. در واقع یک ترکیب بندی مناسب و خوب که از اصول ترکیب بندی پیروی کرده باشد، می تواند از یک سوژه پیش پا افتاده که از چشم همه ممکن است زیبا نباشد، یک عکس بسیار عالی و منحصر به فرد ثبت می کند. از طرف دیگر در صورتی که این نکات رعایت نشود، حتی یک سوژه و منظره زیبا به طور کامل نابود می شود.
این موضوع در عکاسی معماری اهمیت بیشتری پیدا می کند که با زاویه بندی مناسب می توانید بهترین طرح و ایده را به کارفرما یا مخاطب ارائه دهید.
آموزش ترکیب بندی در عکاسی
با وجود این که در ابتدای مقاله گفته شد انواع قوانین برای ترکیب بندی در عکس وجود دارد، اما این قوانین در موضوعات عکاسی مختلف ممکن است متفاوت باشد. در دوره آموزشی جامع عکاسی آموزشگاه دانش هنر کلیه قوانین عکاسی و مرتبط با کسب و کارها و حوزه به طور کامل آموزش داده می شود.
یکی از قوانینی که در ترکیب بندی بیان می شود، قانون یک سوم است. در این روش کادر به 9 قسمت مساوی و با 3 خط عرضی و 3 خط طولی تقسیم می شود. در دوربین های پیشرفته و قدرتمند این ویژگی در قسمت grid و در حالت نمایش زنده (live video) وجود دارد. با این قانون المان های مهم و تاثیر گذار در صحنه عکاسی در طول یک یا چند یا در قسمت هایی که خطوط یک دیگر را قطع می کنند، قرار می گیرد.
یکی از مهم ترین عناصر در عکاسی و ترکیب بندی توجه به خطوط است. در محل برخورد، حد فاصل خط ها، نقاط تاریک یا روشن، رنگ های متضاد، خطوط قرینه یا رنگ هایی که با یک دیگر تفاوت زیادی دارند، خطوط کاملاً واضح دیده می شود. همچنین خطوط افقی حس آرامش بخشی بیشتری را به مخاطبان القا می کنند و کم تر از خطوط دیگر دیده می شوند.
علاوه بر این، در صورتی که تعداد این خطوط افقی بیشتر باشد، حس آرامش، سنگینی و یک نواختی و نظم بیشتری احساس می شود. با شرکت در دوره های آموزش عکاسی مجازی می توانید به صورت گسترده، کاملاً عملی و تعاملی نکات مهم در ترکیب بندی عکاسی را به بهترین نحو آموزش ببینید. همچنین در پایان هر دوره آموزشی دوره آنلاین عکاسی برای بهره وری بالاتر در پایان هر ترم ژوژمان و آزمون عملی برگزار خواهد شد.
ترکیب بندی در عکاسی پرتره
ترکیب بندی در عکاسی مناظر با عکاسی پرتره تفاوت های عمده ای دارد که در این قسمت به نکات مهم آن می پردازیم. کادر بستن و روش ترکیب بندی در عکاسی پرتره برای ایجاد ارتباط با بیننده و خلق یک اثر بصری ویژه اهمیت زیادی دارد.
در واقع کادر بندی در عکاسی پرتره احساس سوژه پرتره را تعیین می کند و به مخاطب احساسی که در تصویر وجود دارد را القا می کند. برای عکاسی پرتره به سوژه نزدیک شوید. همچنین می توانید برای افزایش کیفیت عکس از لنزهای تله استفاده کنید. استفاده از این لنز برای سوژه هایی مناسب است که از نزدیک شدن دوربین به آن ها واهمه دارند.
در واقع در این نوع عکاسی سوژه احساس بهتری را هنگام عکاسی القا خواهد کرد. در عکاسی پرتره نیز می توانید از قانون یک سوم استفاده کنید. در این قانون نیز سوژه را در نقطه ای غیر از نقطه مرکزی قرار دهید. با این کار توجه بیننده و مخاطب به قسمت های دیگر عکس جلب خواهد شد و عکس پویاتری خواهید داشت.
همچنین توصیه می کنم به گونه ای کادر بندی کنید که فضای کافی بالای سر سوژه وجود داشته باشد. یکی از موارد مهم دیگر در ترکیب بندی عکاسی پرتره این است که دست و پاها و اندام ها زیاد کراپ نکنید. حتی اگر فضای کافی در اختیار ندارید، شانه ها، دست ها یا بازوها و حتی قسمتی از زانوها را کراپ نکنید. قوانین مهم دیگری در این نوع عکاسی وجود دارد که آموزش عکاسی پرتره آموزشگاه دانش هنر به طور کامل به آن پرداخته می شود.
ترکیب بندی در عکاسی معماری
حتی اگر عکاس حرفه ای نیستید و فقط به عکاسی علاقه دارید، هنگام سفر از سوژه ها و مناظر مختلف عکاسی می کنید. در این نوع عکس ها هم می بینید که ثبت تصاویر با کادر بندی مناسب تاثیر گذاری و زیبایی بیشتری خواهد داشت. نکته مهم در عکاسی معماری استفاده از لنز واید برای تصویر برداری تصاویر با کیفیت بسیار بالاتر است. با استفاده از لنز واید می توانید عناصر دیگری را به پس زمینه عکس اضافه کنید. برای جلوگیری از کسل کننده بودن عکس های معماری در عکاسی تبلیغاتی از نقاط توجه در تصویر استفاده کنید. اگر از فضای بیرونی یک ساختمان عکاسی می کنید، از عناصر دیگر در کنار سوژه اصلی استفاده کنید. این کار باعث می شود که بزرگ بودن سوژه و نمای ساختمان به خوبی نمایان شود.
تکنیک ها و قوانین طلایی ترکیب بندی در عکاسی
همان طور که در ابتدای مقاله گفته شد، قوانین و اصول از پیش تعیین شده ای برای ترکیب بندی در عکاسی تعیین شده که به عکاسی حرفه ای تر کمک زیادی می کند. از مهم ترین تکنیک ها در ترکیب بندی عکاسی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
قانون یک سوم: در قانون یک سوم کادر تصویر را به 9 مستطیل با اندازه مساوی تقسیم کنید. سپس عناصر مهم ترکیب بندی خود را روی نقاط تقاطع این خطوط با یک دیگر قرار دهید.
تقارن: در برخی مواقع اگر سوژه اصلی را در وسط کادر عکاسی قرار دهید باعث ترکیب بندی مرکزی بهتر است. در این موارد نیز استفاده از کادر بندی های مربع نوع بسیار بهتری است. همچنین برای ثبت تصاویری که بازتاب دارند، استفاده از قانون ترکیب بندی تقارن یکی از بهترین روش ها است.
پیش زمینه: اضافه کردن پیش زمینه برای عکاسی باعث ایجاد احساسی عمیق و منحصر به فرد می شود. همچنین در برخی از عکس برداری ها اضافه کردن پیش زمینه باعث ایجاد تصویری 3 بعدی و بسیار مطلوب و زیبا می شود.
کادر: یک روش برای به تصویر کشیدن عمق درون تصویر، استفاده از قانون کادر در کادر است. برای این کارعناصری مانند پنجره، اتاق های قوس دار و شاخه های معلق بگردید و صحنه را با استفاده از این عناصر کادر بندی کنید.
خطوط: خطوط افقی و عمودی را به صورت صاف نگه دارید. این خطوط راهنما توجه بیننده را به نقطه اصلی تصویر جلب می کند و تاثیر گذاری بسیار بیشتری دارد.
الگوها و بافت: استفاده از بافت های مختلف یکی از بهترین روش ها برای ایجاد یک ترکیب بندی خوب بین رنگ ها و نمایش بهتر تفاوت بین رنگ ها می شود.
قانون فردها: ذهن همواره به دنبال تقارن و برابری است. قانون اعداد فرد اعلام می کند که تعداد فرد از یک شی در تصویر جذاب تر و لذت بخش تر شود.
فضای منفی: قانون فضای منفی یک مفهوم انتزاعی در عکاسی است. در این قانون می توانید از رنگ های متضاد با یک دیگر یک فضای ساده با رنگ های محو و یک دست استفاده کنید. با این کار سوژه اصلی در مرکز و کانون توجه دیده شدن قرار می گیرد.
مینیمالیسم و ساده گرایی: سادگی به طور کلی می تواند یک روش مطمئن برای ترکیب بندی باشد. برای این کار می توانید تصویر را روی سوژه اصلی زوم کنید تا تمرکز مخاطبان روی سوژه اصلی باشد.
ترکیب رنگ: استفاده از ترکیب های رنگی منحصر به فرد و متفاوت، یکی از جذاب ترین روش ها برای ایجاد ترکیب رنگی ویژه است. همچنین در نگاه اول می تواند بسیار خیره کننده و خلاقانه نگاه مخاطب را به خود جذب کند.
نقطه دید: برای یک ترکیب بندی منحصر به فرد و بدیع، زاویه و نقطه دید خود را تغییر دهید. از فواصل و زوایای خیلی دور و از بالا یا از پایین به سوژه نگاه کنید و عکاسی کنید.
خطوط هدایت گر: خطوط هدایت گر کمک می کند که تمرکز بیننده روی درون تصویر و عناصر مهم موجود در تصویر جلب شود. عناصری مانند مسیرها، دیوارها و الگوها نوعی از خطوط هدایتگر هستند.
باقی گذاشتن فضای منفی: استفاده از تکنیک خالی گذاشتن فضای خالی باعث می شود که سوژه اصلی جذابتر به نظر برسد. این روش نیز باعث افزایش تمرکز بیننده روی سوژه اصلی بدون حواس پرتی می شود.
قانون چپ به راست: در زبان فارسی از راست به چپ و در زبان انگلیسی از چپ به راست نوشته می شود. به همین دلیل نقض این ویژگی تاثیر بسیار زیادی در افزایش جذابیت ترکیب بندی در عکاسی دارد.
انواع ترکیب بندی در عکاسی
ترکیب بندی در عکاسی به بیننده و مخاطب عکس کمک می کند با نگاه و دید ویژه ای به سوژه عکاسی نگاه کند. در صورتی که ترکیب بندی با اصول و قوانین بالا انجام شود، شاهد تفاوت در تصاویری که ثبت می کنید، خواهید بود. یکی از انواع ترکیب بندی در عکاسی استفاده از قانون ترکیب بندی حلزونی در عکاسی است. در این قانون سوژه اصلی در مرکز تشکیل حلزون قرار می گیرد و پس از آن سایر سوژه ها در قسمت انتهایی سوژه عکاسی قرار می گیرد.
یکی از انواع دیگر ترکیب بندی ایجاد توازن است. در این روش نیز سوژه ای که اهمیت کم تری در عکاسی قرار دارد را در مدت توجه دید قرار دهید. پس از آن از سوژه اصلی را در فاصله ای دورتر عکاسی کنید. با این کار بین سوژه اصلی و سوژه دوم توازنی ایجاد می شود که باعث افزایش جذابیت مخاطب و بیننده می گردد. عکاسی فضایی دو بعدی دارد و به همین دلیل ترکیب بندی را باید به گونه ای انتخاب کنید که حس عمق در صحنه بیشتر نمایان شود.
برای این کار از چندین سوژه برای قرار دادن در پس زمینه، پیش زمینه و میانه آن استفاده کنید. به گونه ای که بخشی از صحنه عکاسی توسط یکی از سوژه ها پوشیده شود. چشم انسان یک لایه و یک سوژه ها از یک دیگر تشخیص دهد. با جدا کردن سوژه ها عمق عکس به طور چشمگیری افزایش می یابد.